فعالیت
_ مقدار نفوذ آب به درون زمین در دو دامنه زیر با هم مقایسه، و درباره دلیل خود بحث کنید.
_ احداث سد در کدام دامنه بیشتر مورد نیاز است؟ دلیل خود را ذکر کنید.
[تصویر شامل: دامنه الف (پوشش گیاهی و درخت دارد) و دامنه ب (لخت، بدون پوشش گیاهی و با شیب تندتر)]
پاسخ و توضیح فعالیت صفحه 57 علوم هفتم
این فعالیت مقایسهای، اهمیت **پوشش گیاهی** و **شیب** را در مدیریت آبهای سطحی و زیرزمینی نشان میدهد. 🌳
---
### ۱. مقایسه مقدار نفوذ آب
* **دامنه الف (دارای پوشش گیاهی):**
* **نفوذ آب:** **بیشتر** است.
* **دلیل:** ریشههای گیاهان ساختار خاک را متخلخلتر کرده و کانالهایی برای نفوذ آب ایجاد میکنند. همچنین گیاهان از سرعت جریان سطحی آب میکاهند و فرصت بیشتری برای نفوذ آب به درون زمین فراهم میکنند.
* **دامنه ب (بدون پوشش گیاهی و شیب تند):**
* **نفوذ آب:** **کمتر** است.
* **دلیل:** سطح لخت و شیب تند باعث میشود آب باران بهصورت جریانهای سطحی با سرعت زیاد حرکت کند (سیلاب)، در نتیجه فرصت کمی برای نفوذ به داخل زمین دارد و بیشتر به صورت هدررفت (رواناب) خارج میشود.
---
### ۲. نیاز به احداث سد
**احداث سد در دامنه "ب" بیشتر مورد نیاز است.**
* **دلیل:** دامنه "ب" به دلیل **شیب تند** و **عدم پوشش گیاهی**، آب را با سرعت زیادی به صورت **جریان سطحی (سیلاب)** به رودخانه یا بستر پاییندست میفرستد. این رواناب زیاد باعث **سیلخیزی** در مناطق پاییندست و همچنین **فرسایش شدید خاک** میشود.
* **وظیفه سد:** سدها برای **کنترل سیلاب**، **ذخیره آبهای سطحی هدررفته** و جلوگیری از فرسایش و رسوبگذاری ناخواسته ساخته میشوند. چون در دامنه ب آب کمتری نفوذ میکند و بیشتر بهصورت هرز آب میشود، احداث سد برای مدیریت این آبهای سطحی ضروریتر است. (البته احداث سد باید در محلی انجام شود که از لحاظ زمینشناسی و اقتصادی توجیهپذیر باشد، نه لزوماً روی دامنه!) 🏞️